Home

Wat mankeert er eigenlijk aan industriële landbouwgronden?

Al tientallen jaren is met name in de gangbare landbouw niet gelet op het behoud en de aanwas van organische stof in de bodem. Dat zorgt voor een dalende trend in de natuurlijke bodemvruchtbaarheid. Een vruchtbare bodem kan alleen in stand gehouden worden met behulp van een gevarieerd bodemleven dat een buffer van voldoende stabiele, organische koolstofcomponenten in de vorm van humus opbouwt. Zonder die componenten verdwijnen de natuurlijke bodemvruchtbaarheid en veerkracht langzaam maar zeker, en moeten kunstgrepen worden toegepast om planten tegen de verdrukking in toch te laten groeien. Onder kunstgrepen verstaan we niet alleen kunstmest en bestrijdingsmiddelen, maar ook steeds dieper ploegen en beregenen. Het probleem met kunstgrepen is dat ze geen oplossing bieden, omdat de afbraak van de bodemvruchtbaarheid er door versneld wordt, in plaats van afgeremd. Hieronder leest u hoe die afbraak in zijn werk gaat.

Maar eerst nog even dit:
De verminderende voedzaamheid van ons voedsel vormt een groot probleem voor onze gezondheid. Daarvoor moeten we verder kijken dan de plant, en focussen op de bodem. Het probleem wordt verder verergerd door gewassen (en zaden!) ook nog te bespuiten met bestrijdingsmiddelen, want die komen voor het grootste deel ook weer in de bodem terecht. Ze verbeteren nooit de voedzaamheid, maar brengen altijd extra risico's voor de volksgezondheid met zich mee. Voor zover bestrijdingsmiddelen niet vervluchtigen of verwaaien (en zo naburige gewassen vervuilen), bereiken ze de bodem toch wel, via neerslag of via worteluitscheidingen. In de bodem kunnen de residuen verder accumuleren en hun kwalijke invloed laten gelden. Het alternatief is dat de bestrijdingsmiddelen niet blijven hangen in de bodem maar doorsijpelen naar het grondwater of een rivier, vanwaar ze kunnen opduiken in ons drinkwater. Een typisch geval van door de hond of door de kat gebeten worden. Dit terwijl in het algemeen veel minder dan 1% van de gespoten chemische middelen op zijn doel terecht komt! Een derde optie is dat een deel van de bestrijdingsmiddelen in de bodem wordt afgebroken, maar die 'oplossing' zet weinig zoden aan de dijk, als de afbraakproducten even giftig zijn als het oorspronkelijke middel. In het geval van glyfosaat is het afbraakproduct AMPA zelfs giftiger dan de oorspronkelijke verbinding. Tel uit je winst!

Bij de foto hieronder (15 maart 2014):
zware machines persen de lucht uit de bodem en benadelen het zuurstofminnend bodemleven.
Het gevolg is verdichting van de bovenlaag, steeds minder humus, minder vruchtbaarheid en wekenlang water op het land door een verlaagde infiltratiecapaciteit. Steeds dieper gaan ploegen is daarvoor geen oplossing, want dat versnelt het verlies aan humus alleen maar, zeker in combinatie met het gebruik van kunstmest en het blijven inzetten van die zware machines.Hetzelfde perceel, maar nu op 22 juni 2016

De introductie van kunstmest was destijds wel innovatief, maar geen goed idee
Het tragische is dat men ooit met kunstmest is begonnen alleen voor het gemak en het snelle effect, en niet omdat het zo noodzakelijk was voor verbetering van de bodemvruchtbaarheid! Nu blijkt juist het tegenovergestelde: kunstmest is een belangrijke oorzaak van de reductie van het bodemleven, waardoor de aanvulling van reserves aan organische stof steeds moeizamer gaat verlopen en de bodemvruchtbaarheid uiteindelijk daalt in plaats van stijgt. Zo creëert men op den duur inzakkende bodems zo hard als beton (in de gevallen waar we niet met veengrond te maken hebben). Van lieverlee is men ook steeds meer drijfmest gaan toepassen omdat daarvan in de intensieve veehouderij en zeker in Brabant een overschot ontstond en het goedkoper was dan kunstmest. De bacteriële samenstelling van rottende drijfmest en de overmaat aan stikstof (teveel eiwitten, ammonium en nitraten) zorgt echter voor de productie van veel schadelijke gassen en afbraakproducten en toch is men in Wageningen verrast dat de lachgas-emissies van regenwormen onder drijfmest zo hoog zijn(). De huidige manier van toepassen (injectie) is voor het bodemleven niet beter dan bovengronds uitrijden, integendeel. Injectie draagt juist bij aan een extra reductie van het bodemleven, door meer rottingsproducten en zuurstoftekort in de bodem. Opnieuw dus ten nadele van natuurlijke bodemvruchtbaarheid. Lees meer over het bodemleven

Wat doet kunstmestgebruik met de samenstelling van atmosfeer en bodem?
Kunstmest wordt middels het Haber-Bosch proces gefabriceerd uit enorme hoeveelheden fossiele brandstoffen (aardgas!) en wordt vervolgens de hele wereld over gesleept (met aardolie!). Hetzelfde geldt voor de fabricage van bestrijdingsmiddelen: met aardolie. Het leeuwendeel van al die fossiele brandstoffen vervliegt zo dus als CO₂ (koolzuurgas) in de dampkring, met de bekende bijdrage aan de klimaatomslag die al gaande is. Het kleine gedeelte dat uiteindelijk op de bodem terecht komt schaadt daar het bodemleven zoals 2 alinea's terug beschreven. Vervolgens vinden we een groot deel daarvan (soms pas heel veel later) nog terug in ons drinkwater, hetzij als nitraten/nitrieten, hetzij als bestrijdingsmiddelen, omdat de afbreekbaarheid ervan nog wel eens wil tegenvallen. Dat laatste houdt in dat we ook op ons bord nog residuen kunnen tegenkomen. Een kind kan bedenken dat de komende decennia stug doorgaan met olie en gas winnen dus niet zo'n fijn idee is, zeker als daar hydraulic fracturing (fracking) van schaliegesteentes aan te pas moet komen, met als voorafje alvast een verwoestende uitwerking op bodem en grondwater. Laten we wijzer wezen en ons concentreren op alternatieve energiebronnen i.p.v. op de fossiele bronnen, en op gezonde bodems i.p.v. op de fabricage van bestrijdingsmiddelen! Er zijn goede redenen te bedenken om de leefomgeving op het Groninger platteland niet verder te verzieken dan nu al in de pijplijn zit.

Terug naar Home